Հանրային արշավ Մեծ Այրումում. «Նահատակ» պոչամբարի հարևանությամբ ապրող բնակիչները Ախթալայի լեռնահարստացուցիչ կոմբինատից փոխհատուցում են պահանջում

«Համայնքային համախմբման և աջակցության կենտրոն» ՀԿ-ն և «SOS Մեծ Այրում»  շարժման անդամները, 
2020 թ. փետրվարի 25-ից սկսել են հանրային պահանջի արշավ  Լոռու մարզի Մեծ Այրում գյուղում՝ ի աջակցություն և պաշտպանություն Դանիելյանների ընտանիքի փոխհատուցման տրամադրման պահանջի։ 
Հարություն Դանիելյանը  Արցախի Հանրապետության Շահումյանի շրջանի Էրքեջ գյուղից տեղահանված ընտանիքի զավակ է։ 2007 թվականին Մեծ Այրումում «Նահատակ» պոչամբարի հարևանությամբ՝ տուն  է ձեռք բերել, աշխատել որպես պայմանագրային զինծառայող։ Տուն գնելիս Հարություն Դանիելյանը   տեղյակ չի եղել պոչամբարի՝ առողջության և գյուղատնտեսության համար վտանգավորության բարձր ռիսկերի ու դրա հետագա վերաշահագործման մասին: Տունը գնելուց  հետո,  Ախթալայի ԼՀԿ-ն սկսել է վերաշահագործել պոչամբարը, որը լցվելով, նորանոր դժվարություններ է  առաջացրել Մեծ Այրում գյուղի բնակիչների համար։ 
Պոչամբարի շահագործմանը զուգահեռ՝ սկսվել են  Դանիելյանի ընտանիքի խնդիրները: «Նահատակ» պոչամբարը, թունավոր թափոններով լցվելով,  այնքան է  բարձրացել, որ հավասարվել է բնակելի տների մակարդակին։
Հարություն Դանիելյանի տունը գտնվում է պոչամբարից 50 մետր հեռավորության վրա: Այդ տարածքում ապրելը նրանց համար դարձել է անհնար։ 
Ըստ Հարությունի՝ առողջական խնդիրները տարիներ շարունակ ուղեկցում են ընտանիքի բոլոր անդամներին՝ գլխացավեր, ալերգիկ դրսևորումներ, սիրտ-անոթային ու աղիքային հիվանդություններ, երեխաների աճի հետ կապված խնդիրներ և այլն, որոնց մի մասը  բժիշկները պայմանավորում են օդի և ջրի աղտոտումով։
Դանիելյաններն իրենց առողջական խնդիրները կապում են շրջակա միջավայրի աղտոտման և իրենց բնակատեղիի՝ պոչամբարի ափամերձ տարածքում լինելու հանգամանքի հետ։
Դանիելյանների սոցիալ-տնտեսական ներկա վիճակը թույլ չի տալիս զբաղվել ընտանքի անդամների առողջական խնդիրներով։ 

Ընտանիքի սոցիալ-տնտեսական իրավիճակը

Ընտանիքը գտնվում է սոցիալ-տնտեսական դժվար իրավիճակում, նպաստառու է, չեն աշխատում։ Հարություն Դանիելյանի հայրը 2-րդ խմբի հաշմանդամ է։ 
Տնամերձ հողամասը պիտանի չէ գյուղատնտեսական մշակման համար՝ ծանր մետաղներով և տոքսիկ նյութերով աղտոտվելու պատճառով։
2018-2019 թթ. «Համայնքային համախմբման և աջակցության կենտրոն», «ԷկոԼուր», «Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» ՀԿ-ների և քիմիական անվտանգության հարցերով զբաղվող չեխական «ԱՐՆԻԿԱ» կազմակերպության համագործակցությամբ իրականացվել են հետազոտություններ, որոնք հիմնավորում են Մեծ Այրում, Ախթալա և Ալավերդի համայնքների մի շարք բնակավայրերում   հանքարդյունաբերական աղտոտիչների առկայությունը և դրանց տարածումը հողում,  միրգ-բանջարեղենում և մարդու օրգանիզմում։ 
Նմուշառումներ են վերցվել նաև Դանիելյանների տնամերձ հողամասից  և ընտանիքի անդամներից։ Վերցված հողի, միրգ-բանջարեղենի նմուշառումները ցույց են տվել տարածաշրջանում   ծանր մետաղների բարձր կոնցետրացիաներ, որոնք բազմակի գերազանցում են ազգային և միջազգային ստանդարտները, մասնավորապես մեծ է մկնդեղի, կադմիումի և պղնձի քանակները։  
Ըստ չեխ բժիշկների՝ նմուշառման բոլոր կետերում, այդ թվում Դանիելյանների հողատարածքում իրականացված նմուշառումները ցույց են տալիս այդ տարածքներում քաղցկեղածին և ոչ քաղցկեղածին  հիվանդությունների բարձր ռիսկեր։ 

Դանիելյանների ընտանիքը պահանջում է՝  
1. Ստանալ  փոխհատուցում  բնակության և մշակման նպատակով  ոչ պիտանի դարձած բնակարանի և տնամերձ հողամասի դիմաց,  որպեսզի  կարողանա այլ վայրում գնել բնակարան  և տեղափոխվել աղտոտված տարածքից։ 
2. Անցկացնել ընտանիքի անդամների առողջության գնահատում  և խորքային բուժզննում։ Հիվանդությունների առկայության պարագայում  ապահովել ընտանիքի անդամների  անվճար լիարժեք բուժումը։
3. Ստանալ փոխհատուցում առողջությանը պատճառված վնասների համար։
ԿՈՉ
Կոչ ենք անում բոլորին միանալ այս արշավին և աջակցել Դանիելյաններին՝  իրավունքների պաշտպանության հարցում: 
Փետրվարի 26-ին  «Համայնքային համախմբման և աջակցության կենտրոն» ՀԿ-ը նախաձեռնել է նաև Հանրային բնապահպանական դատավարություն, որի ընթացքում կքննվի ««Նահատակ» պոչամբարի վնասակար ազդեցությունը մարդու առողջության և շրջակա միջավայրի վրա»։